اثر هنری به عنوان نمایش مذهبی و اظهار نظر سیاسی

پایان داوری دلقک ها/ 1978/ تکنیک های مختلط روی چوب

"ورنر توبکه" (Werner Tübke)، از معدود هنرمندان آلمانی شرقی است که در آلمان غربی شناخته شده است.

آثار "توبکه" در جایی به دور از همه ی جنبش های هنری معاصر به نظر می رسد. هنر او را به عنوان بیانی از نوعی دیدگاه جهانی مستقل و حتی مسئله آفرین و معماگونه، می توان شیوه گریِ تصویری و استعاری خاصی توصیف کرد که در آن بینش های درونی و واقعیت ها در لایه هایی بر هم تاثیر می گذارند و در هم نفوذ می کنند. مضمون آثار او کهن الگوهای ماندگاری هستند که اغلب در پیکرهای تاریخی به نمایش در می آیند.

یکی از نمونه های قابل ملاحظه "پایان دادگاه داوری دلقک ها" است. این اثر بخشی از سنت «اعتراف شنوی سه شنبه» در جنوب غربی آلمان و برخی از نواحی سوییس است. این مراسم ضمن نوعی قانون گذاری شوخ طبعانه، به مردم، به ویژه در مواقع بحرانی، فرصت می دهد تا نه تنها به افشا و تمسخر خطاها و گناهان همسایه های خود بپردازند بلکه، بدون ترس از مجازات،خلاف کاری های مقامات را رو کنند و آن ها را به طرزی نمادین، در لباس دلقک، مسخره کنند. در یکی از این دادگاه ها در سال 1514 به شورش دهقانی «کنراد بینوا»، علیه حکمرانان خودکامه وورتمبرگ انجامید و منجر به جنگ دهقانان آلمان شد.

اما "توبکه"، به تصویر این حادثه تاریخی نمی پردازد؛ در عوض او موضوع را به صورت نمایش مذهبی بسیار استیلیزه شده ای در می آورد که هم شمایل نگاری مسیحی را به خدمت می گیرد و هم واقعیت های تاریخی را.

پس زمینه اثر، که می توان نقد سیاسی تندی بر جامعه ی روزگار نقاش دانست، کوه های شکوهمند آلپ است. در مرکز تابلو دلقکی به صلیب بسته شده است. در پایین پای او زنِ گناهکاری با کیسه پولِ رسواکننده ای ایستاده است. در عین حال که نشان زندگی ناپرهیزگارانه ی او، ماسک خوک، پیش پایش افتاده است. پشت سر او ترازوی عدالت با کفه ای از گل های قرمز، نماد دیگری از گناه شرم انگیز او، قرار دارد. در سمت راست «حوا» سیبی را به دلقکی در لباس راهبان می دهد، و حیوان قربانی شده زیر نگاه مادر «باکره» از فرط خونریزی در حال مرگ است. در سمت چپ، یک فرستاده خشمگین خداوند، در حالی که به کتاب مقدس اشاره دارد، شاخه نخل شهادت را به فرد برگزیده و منوری اعطا می کند- دهقانی مرعوب و بی رغبت. ماسک اسب واژگون شده چه بسا او را قهرمانی مسیحی جلوه دهد که نور و آرامش به ارمغان می آورد، و نیز بدعت گذاری که سرنوشتش در بالای صلیب به پایان خواهد رسید.

بر اساس نقش مایه های مسیحی، خرده گیری از رفتار گناه آلود و مالیات های تحمل ناپذیر که نتیجه ای جز شورش مسلحانه ندارد با انگاره عدالت ملکوتی پیوند دارد. بر بالای پل، جنگ تمام عیار همچنان ادامه دارد.